وبلاگ اکسکوینو
اگر به دنبال سرمایه‌گذاری در اندونزی هستید، می‌توانید درمورد اقتصاد محلی مطالعه کنید، شرکت‌ها را از بالا تا پایین تجزیه و تحلیل کنید، یا برای مشورت با یک کارگزار بورس تماس بگیرید. اما راه‌حل دیگری هم هست. می توانید به تازه‌ترین پست منتشر شده از سوی یکی از مشهورترین روحانیون این کشور در شبکه‌های اجتماعی مراجعه کنید.
جمعان نورچتیب منصور (Jam’an Nurchotib Mansur) یک روحانی، طلبه و یا استاد معمولی نیست. او که در جوانی مدتی را در زندان گذرانده بود، امروز در ۴۵ سالگی به طور پاره‌وقت یک کسب‌و‌کار مدیریت سرمایه را مدیریت می‌کند و طی قراردادی در یک بانک محلی سرمایه‌گذاری کرده است. زمانی که او در حال تبلیغ مذهبی نیست، انتخاب‌های خود برای سرمایه‌گذاری در بورس را در اکانت‌های شبکه‌های اجتماعی خود منتشر می‌کند، جایی که بیش از ۱۳ میلیون فالوئر (دنبال‌کننده) به دنبال الهام گرفتن از ایده‌های او هستند.
فطریه، خانم ۳۵ ساله‌ایی که اکانت اینستاگرامی منصور را دنبال می‌کند با راهنمایی‌های او امسال در بورس سرمایه‌گذاری کرده است و می‌گوید: «من از معاملات بورس چیزی نمی‌فهمم اما پست‌های او را برای ایده گرفتن مطالعه می‌کنم. او یک طلبه که مدام دعوت به مراقبه و قناعت می‌کند نیست و به همین دلیل من به او اعتماد دارم.» فطریه مانند بسیاری از مردم اندونزی نام خانوادگی ندارد.
در ماه نوامبر، این طلبه که معروف به یوسف منصور است، در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرد فکر می‌کند سهام شرکت هواپیمایی دولتی اندونزی (گارودا ایندونزیا) که در شرایط بدی بود پس از فروکش کردن کرونا احیا خواهد شد. یک هفته پس از این پست، سهام این شرکت تا ۴۵ درصد افزایش یافت. یک ماه بعد، منصور نگاه مثبتی در ارتباط با شرکت خدمات نگهداری تجهیزات هوایی گارودا آسیا مطرح کرد. دو روز پس از آن این سهام ۵۵٪ جهش کرد.
پست‌های این چنینی قدرت ایجاد (و یا از بین بردن) میلیاردها دلار ارزش سهام دارند. اندونزی چهارمین کشور پرجمعیت جهان است و بازار سهام آن – با حجم ۴۹۵ میلیارد دلار ارزشی بیش از بازارهای بورس سنگاپور و یا مکزیک دارد –و با تسهیل مقررات برای جذب استارت‌آپ‌های با رشد سریع در حال شتاب‌گیری است. انتظار می رود اولین تک‌شاخ‌های (تک‌شاخ به استارت‌آپ‌های خصوصی به ارزش بیش از یک میلیارد دلار گفته می‌شود) فن‌آوری در اندونزی در اواخر سال جاری میلادی ظهور کنند.
در سراسر جهان، شخصیت‌های رسانه‌ای در حال تبدیل شدن به اینفلوئنسرهای موثر بر بازار هستند و یا برعکس اینفلوئنسرها در حال بدل شدن به شخصیت‌های رسانه‌ای هستند. حوزه نفوذ فعلی منصور در اندونزی موجب شده تا یادآور چهره‌هایی آمریکایی مانند ایلان ماسک، بنیانگذار شرکت تسلا، و یا مارک کوبان، کارآفرین معروف، باشد که حالا سرمایه‌گذاران را تشویق به سرمایه‌گذاری در رمز ارزها می‌کنند. یا کتی وود ، مدیر صندوق مدیریت سرمایه، که در نوع خود مشهور شده است.
در اندونزی، مانند آمریکا، شاهد تلاقی همگرایی بین شبکه‌های اجتماعی و موج جدیدی از علاقه سرمایه‌گذاران کوچک به معاملات هستیم. ژوئن سال گذشته، تقریبا یک سوم از معاملات روزانه در بازار بورس اندونزی توسط سرمایه گذاران خرد انجام می‌شد. و حالا در سال جدید این رقم به ۶۰ درصد رسیده است و حدود ۸۰ درصد از این افراد ۴۰ سال یا کمتر سن دارند.
«من تنها اندونزیایی‌ها را تشویق می کنم تا سرمایه گذار شوند.»
برای شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری، ظهور اینفلوئنسرها در سراسر جهان به عنوان یک نیروی موثر بر بازارهای سهام موضوعی است که باید به دقت رصد شود و در تحلیل‌های بازار لحاظ شود. شین سوانسون (Shane Swanson)، تحلیلگر ارشد ساختار بازار در ائتلاف گرینویچ (Coalition Greenwich)، می‌گوید: «قبلا، ظهور اینفلوئنسرها مانند ظهور یک نقطه چشمک زن بر روی صفحه رادار بود که شما تصور می کردید با گذشت زمان محو می‌شود. اما اکنون دیگر این طور نیست.» در اندونزی، برنادوس ویجایا (Bernadus Wijaya)، مدیر ارشد اجرایی یک شرکت تحلیل بازار مستقر در جاکارتا، همکاران تحلیلگر خود را تشویق به حضور پررنگ‌تر در شبکه‌های اجتماعی می‌کند تا در برابر چشم خرده معامله‌گران باشند. او می‌گوید: « ما باید از این روند تبعیت کنیم و یا این که عقب بمانیم.»
البته سرمایه گذارانی که از منصور پیروی می کنند باید آماده سوار شدن بر چرخ‌وفلکی باشند که برای معامله‌گران بازارهای متاثر از تبلیغات رسانه‌ایی آشنا است. علی‌رغم رشد صعودی اواخر سال ۲۰۲۰، معاملات سهام شرکت هواپیمایی دولتی اندونزی (Garuda Indonesia) اخیرا متوقف شده و ارزش آن ۵۱٪ نسبت به اوج خود در ماه دسامبر کاهش یافته است. این شرکت هم‌اکنون گرفتار بازپرداخت بدهی‌‌های خود است.
منصور می گوید که در تلاش است تا به مردم کمک کند: «من تنها اندونزیایی‌ها را تشویق می‌کنم تا به یک سرمایه‌گذار بدل شوند و از فرصت های موجود به خوبی استفاده کنند.» او می‌گوید از هیچ شرکتی بابت معرفی سهام آن شرکت پولی دریافت نکرده است و به شوخی می‌گوید هیچ یک از آنها برای تشکر با او تماس نگرفته اند.
حداقل در یک مورد، منافع مالی منصور با نفوذ او در شبکه‌های اجتماعی در یک راستا جمع شدند. ماه گذشته منصور در راس کنسرسیومی قرار داشت که ۲۵۰ میلیون سهم از پی‌تی بانک ام‌ان‌سی اینترنشنال (PT Bank MNC International)، متعلق به تاجر اندونزیایی هری تانوسیودیبو (Hary Tanoesoedibjo) را خریداری کرد. به عنوان بخشی از این معامله، وی متعهد شد که محصولات بانکداری دیجیتال این بانک را در میان ۱۰ میلیون نفر از شبکه دنبال‌کنندگان خود تبلیغ کند دهد، با این هدف اولیه که ۱ میلیون نفر در سه ماه به جامعه مشتریان این بانک اضافه شود. با انتشار خبر این توافق، که منصور آن را در صفحه اینستاگرامی خود هم منتشر کرده بود، ارزش سهام این بانک تا ۱۳ درصد رشد داشت. منصور می‌گوید این بانک و یک پروژه ملکی تنها دو شرکتی هستند که وی برای تبلیغشان در شبکه‌های اجتماعی با آنها قرارداد بسته است.
منصور در یک خانواده نسبتاً ثروتمند در جاکارتا متولد شد و از دانشگاه در رشته علوم شرعی فارغ التحصیل شد. اولین کسب‌وکاری را که در اوایل زندگی حرفه‌ای خود راه‌اندازی کرد، او را بدهکار کرد. وقتی او نتوانست بدهی خود به کسانی که با آنها کار می‌کرد را بازپرداخت کند، مناقشه به دادگاه کشیده شد و در نهایت به زندانی شدن او منتهی شد. در مصاحبه‌ها، او از بحث در مورد جزئیات این موضوع خودداری می‌کند، اما می گوید «جوان و بی پروا» بوده و تجربه او را تغییر داده است. در همین حال وی صدقه را دریافت و موجب شد تا کتابی از خاطرات خود در زندان را منتشر کند که اتفاقا کتاب پرفروشی شد.
در سال ۲۰۱۷ ، منصور یک شرکت مدیریت سرمایه گذاری به نام پی‌تی پی‌ترن (PT PayTren) را راه‌اندازی کرد که سرمایه‌گذاری را در تطابق با قوانین شرع انجام می‌دهد. ۸۵ درصد از جمعیت ۲۷۰ میلیون نفری اندونزی مسلمان هستند که همین موضوع باعث شده تا پرجمعیت‌ترین کشور اسلامی جهان باشد.
در اندونزی، منصور تنها کسی نیست که سهم‌های خوب بازار بورس را در شبکه‌های اجتماعی معرفی می‌کند. کائسانگ پانگارپ (Kaesang Pangarep)، پسر ۲۶ ساله رئیس‌جمهور این کشور، در اویل سال جاری میلادی یک تحلیل تکنیکال از سهام بانکی را در اکانت توییتری خود با ۲ میلیون و صد هزار نفر فالوئر منتشر کرد و همین باعث صعود ۱۵ درصدی ارزش آن سهم شد.
حسن فوزی ، مدیر بازار بورس اندونزی می‌گوید هیچ ایرادی ندارد که اینفلوئنسرها نکاتی را ارائه دهند زیرا آنها به جذب سرمایه گذاران جدید کمک می کنند، و این برای بازارها مفید است. وقتی از او درباره منصور سئوال شد، فوزی می‌گوید: «او واقعاً با توصیه سهام شرکت‌های دولتی فقط ملی‌گرایی را ترویج می کرد. اما ما با این اینفلوئنسرها صحبت کرده ایم و از آنها خواسته‌ایم فالوئرهای خود را به درستی و مطابق با مقررات آموزش دهند و به جنبه‌های فاندامنتال شرکت‌ها توجه بیشتری نشان دهند.» دقت بیشتری برای این مقررات احتیاج است تا اطلاعات به طور منصفانه منتشر شوند و از رانت اطلاعات نفوذی‌ها جلوگیری شود.
به گفته خانم سکار پوتیه دجاروت (Sekar Putih Djarot)، سخنگوی نهاد ناظر بر بازارهای مالی اندونزی، هیچ قانون خاصی برای نظارت بر چهره‌های رسانه‌ایی موثر بر بازار وجود ندارد. با این حال برنامه‌های وجود دارد که در ازای ارائه راهنمایی، اینفلوئنسرها راه تبلیغ یک سهم بدون شکستن قوانین را می‌آموزند.
برخی افراد از مقامات خواسته‌اند تا خطوط قرمز را به وضوح مشخص کنند. بیش از ۶۰ هزار امضاء برای یک کارزار آنلاین در ماه فوریه جمع‌آوری شد که خواستار ممنوعیت فعالیت این اینفلوئنسرهای موثر بر باز سهام شده بودند. نام منصور در این کارزار ذکر نشده بود. یکی از امضاءکنندگان این کارزار نوشته بود: «بسیاری از ما پول خود را و صدها میلیون و یا شاید میلیارد روپیه را به جیب این‌ها ریخته‌ایم.»
با این‌حال منصور برچسب‌هایی که به اینفلوئنسرها نسبت داده می شوند را رد می‌کند. او می‌گوید وی سهم‌ها را برای پتانسیل بلند‌مدتشان انتخاب می‌کند و نه برای سود کوتاه‌مدتشان. او تاکید دارد که هدفش آموزش دادن است و آن را فلسفه منصورمولوژی (Mansurmology) می‌نامد. یک هش‌تگ منصورمولوژی در توییتر به راه افتاده که افراد همراه آن نمودار سهم‌ها، مقالات و میم‌‌ها را منتشر می‌کنند. فطریه که یک معامله‌گر ناشی است می‌گوید با خرید سهم‌های معرفی شده از سوی منصور پولدار شده و قصد دارد به تبعیت از توصیه‌های او ادامه دهد، چون به منصورمولوژی ایمان دارد.
آدیتیا پراباوا (Aditya Prabawa)، یک مشاور ۳۳ ساله املاک و مستغلات، می‌گوید که وی در دو مورد با خرید سهام پیشنهاد شده توسط منصور سود کرده و در یک مورد هم ضرر کرده است. او می‌افزاید: «ما باید سهم‌هایی را که استاد ذکر کرده است دقیقاً رصد کنیم و به محض کسب سود خارج شویم، در غیر این صورت ممکن است سریعا ضرر کنید. معامله این سهم‌های پرنوسان تنها نیمی از سرمایه‌گذاری است. نیمه دیگر آن یک قمار ناب است.»
