با افزایش فشارهای تحریم ایالت متحده آمریکا بر علیه ایران، این کشور با گسترش فعالیت‌های مربوط به ارزهای دیجیتال در صدد دور زدن این تحریم‌هاست.
بطور خلاصه، تحریمهای اقتصادی اعمال شده توسط ایالات متحده علیه ایران در دو سال گذشته بسیار موثر واقع شده و توانسته است اقتصاد ایران را 10 تا 20 درصد کاهش دهد. اما جمهوری اسلامی ایران با تسریع در استفاده از ارزهای رمزپایه مانند بیت کوین ، که توسط دولت و عموم مردم ایران برای فرار از موانع قانونی استفاده می‌شود ، به جنگ تحریم‌ها می‌رود. این امر به تلاش برای سرکوب بیت کوین توسط قانون‌گذاران بین المللی منجر شده است.
دولت ایران مدتهاست که علاقه خود را برای استفاده از ارزهای رمزنگاری شده در جهت حمایت از تجارت بین المللی در خارج از سیستم بانکی سنتی اعلام کرده است. در ژانویه سال 2018، دولت رئیس جمهور حسن روحانی قصد خود را برای راه‌اندازی ارز دیجیتال ملی اعلام كرد؛ یک ماه بعد، یک آژانس خبری وابسته به بانک مرکزی ایران ویژگی‌های متعدد رمز ارز ملی را بیان کرد و اظهار داشت که این رمز ارز تحت حمایت ریال خواهد بود. سال گذشته پروژه های چندگانه مربوط به بلاک چین، توسط بانک مرکزی در کنفرانس ارزهای دیجیتال مطرح شد و گفته می شود یکی از آنها در حال حاضر توسط چهار بانک ایرانی مورد آزمایش قرار گرفته است.
معاملات ارزهای دیجیتال در ایران
طبق گزارش های مختلف، معاملات ارزهای دیجیتال در حال حاضر نزد عموم مردم ایران از محبوبیت زیادی برخوردار است. در برخی مصاحبه‌ها، مردم بیت کوین را تنها راه برای گرفتن پول از ایران توصیف دانسته‌اند. استخراج ارزهای دیجیتال، که یک فرآیند محاسباتی سنگین است در ایران بسیار مورد توجه قرار گرفته است. با هزينه ارزان قيمت برق در كشور و كاهش ارزش ريال عده زیادی از مردم در سال 2018 به صنعت استخراج ارزهای دیجیتال روی آورده‌اند. البته دولت ایران نیز صنعت استخراج ارزهای دیجیتال را به عنوان یک بخش اقتصادی به رسمیت شناخته است. در ماه آگوست سال 2019،، پس از یک ماه سرکوب شدید فعالیت های مربوط به استخراج به دلیل سوء استفاده از برق ارزان قیمت ، کابینه دولت مقرراتی را صادر کرد که استخراج را به عنوان یک بخش قانونی در اقتصاد به رسمیت می شناخت.
جالب این که به نظر می رسد ایران نظر سایر کشورهایی که تمایل به همکاری از طریق سیستم عامل های بلاک چین دارند را نیز جلب کرده است. بنا به گزارشات در سال 2017 سوئد یک استارتاپ محلی را برای سرمایه گذاری در بنگاه های موجود در بورس سهام ایران با استفاده از بیت کوین مجاز کرده است. در نوامبر سال 2018، اعضای صنعت بلاکچین ایران و روسیه توافق نامه همکاری برای توسعه این صنعت با هدف اعلام شده برای رفع چالش های ناشی از تحریم ها امضا کردند. در سال 2019، سازمان توسعه تجارت ایران با نمایندگان هشت کشور از جمله سوئیس، آفریقای جنوبی، فرانسه، انگلیس، روسیه، اتریش، آلمان و بوسنی هرزگوین مذاکراتی در مورد استفاده از ارزهای دیجیتال در معاملات مالی انجام داد. در سال 2016، مطابق توافق هسته ای ایران، سازمان ملل و اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را علیه ایران لغو کردند. اتحادیه اروپا اخیراً Instex را که یک کانال معاملات بین اروپا و ایران است راه‌اندازی کرده است.
با این حال، هنوز موانع متعددی بر سر راه جمهوری اسلامی ایران در جهت به دست آوردن قدرت کامل ارزهای دیجیتال وجود دارد. امروزه با افزایش شناسایی هویت مشتری ( KYC ) در سطوح جهانی عرصه برای انجام معاملات مربوط به ارزهای دیجیتال بدون فاش شدن هویت تنگ‌تر می‌شود. در سال 2018، دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری ایالات متحده دو فرد ایرانی و آدرس بیت کوین آنها را به لیست FAC خود اضافه کرد. طبق گزارشات وزارت خزانه داری، بیش از 7000 تراکنش بیت کوین با ارزش میلیون ها دلار توسط این آدرس‌ها انجام شده است. در حالی که هزینه‌های مربوط به برق پایین می‌باشد از طرفی سایر هزینه های مربوط به استخراج مانند سخت افزار و بهره‌برداری در ایران بسیار بیشتر است. ناگفته نماند که هنوز عدم اطمینان نظارتی در مورد آینده ارزهای دیجیتال در داخل ایران وجود دارد.
شکست سد تحریم‌ها به وسیله بلاک چین
با وجود این چالش ها، تحولات جدیدی در دنیای رمزنگاری شده وجود دارد که ممکن است امکانات جدیدی را برای دولت و مردم ایران برای فرار از تحریم‌ها فراهم کند. از جمله این تحولات مهم می‌توان به افزایش ارزهای دیجیتال بانک مرکزی اشاره کرد. کشورهای چین و روسیه مدتی است که روی این پروژه ها کار می کنند و انتظار می‌رود سکه مستقل چین یا یوان دیجیتال امسال به بازار عرضه شود. پیامدهای تحریم های بین المللی بسیار گسترده است. این پروژه‌ها به ناچار بر روی بلاکچین های خصوصی اجرا می‌شوند که امکان ردیابی در خارج از کشور را مانند آنچه در شبکه بیت کوین اتفاق می‌افتد فراهم نمی کنند. از طرفی این ابزارها کاملاً خارج از چارچوب مالی جهانی و فعلی تحت رهبری ایالات متحده آمریکا است. کشورهایی که در حال حاضر می‌توانند با ایران همکاری کنند به راحتی با استفاده از چنین سکه‌های دولتی می‌توانند تحریمهای موجود را دور بزنند.
سیستم‌های مالی غیر متمرکز
سرمایه گذاری غیرمتمرکز یکی دیگر از پیشرفت‌های مهم در صنعت محسوب می‌شود. این صنعت در حال رشد شامل پروژه‌های رمزنگاری که به عنوان DEFI شناخته می شوند نیز می‌باشد. هدف دیفای یا سیستم مالی غیرمتمرکز، ارائه خدمات مالی سنتی از جمله بانکداری، وام و تجارت از طریق شبکه های غیرمتمرکز و بدون واسطه است. این همان چیزی است که بیت کوین در حال حاضر ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، ایران از سال 2019 با تورم بسیار بالایی روبه‌رو بوده است، اما با استفاده از DEFI، ایرانی‌ها می‌توانند با نرخی بسیار پایین‌تر از آن در داخل ایران، از بازارهای جهانی وام بگیرند. راه‌اندازی ارز مبادله ای غیرمتمرکز همچنین به رژیم کمک می کند تا ارزهای رمزنگاری شده را از طریق کانال‌هایی که توسط قانون‌گذاران خارجی قابل کنترل نیست به فیات تبدیل کند.
البته دیفای هم چالش‌هایی برای جلوگیری از تحریمهای احتمالی پیش رو دارد. این کانال‌ها نمی‌توانند نقدینگی بسیار بالایی را در مقایسه با مبادلات متمرکز بزرگ رمز نگاری شده ارائه دهند. کل ارزش بازار DEFIحدود 430 میلیون دلار تخمین زده می‌شود و رسیدگی به معاملات 10 تا 20 میلیون دلاری از طریق این سیستم‌ها با جالش‌های زیادی روبه رو هستند. ایران همچنین ممکن است با اعمال مجازات شدید، دسترسی به DEFIرا برای شهروندان مهار کند. به دلیل اینکه این موضوع می‌تواند خطر قابل توجهی برای از دست رفتن سرمایه برای اقتصاد به همراه داشته باشد.
ایران به وضوح درک کرده است که ارزهای رمزنگاری شده از جمله راهکارهای اساسی برای به چالش کشیدن و براندازی معماری مالی تحت کنترل ایالات متحده هستند و در صددند که به واسطه ارزهای دیجیتال موانع تحریم را از سر راه خود برداشته و به اقتصاد آزاد جهانی دسترسی داشته باشند.
