۱۰ سالگی بی‌سر‌وصدای اتریوم؛ ستون پنهان دنیای مالی مدرن
در دنیایی که اغلب فناوری‌ها با سروصدا وارد می‌شوند و بی‌صدا از بین می‌روند، اتریوم دقیقاً برعکس عمل کرده؛ بی‌سروصدا آمده و حالا تقریباً همه‌چیز را در پشت‌صحنه در دست گرفته است. شبکه‌ای که زمانی از یک آپارتمان کوچک در برلین آغاز شد، امروز ستون فقرات دنیای فین‌تک، دیفای و توکنایزیشن محسوب می‌شود. این اتفاق، نشان‌دهنده بلوغی بزرگ در صرافی ارز دیجیتال و زیرساخت‌های مالی مبتنی بر بلاکچین است.
از کودکی که کد می‌نوشت تا زیرساخت مالی جهانی
در سال ۲۰۱۵، شبکه لایو اتریوم با نام «Frontier» راه‌اندازی شد؛ بدون رابط کاربری، بدون ابزار جذب کاربران، فقط یک کد خام برای ماینینگ، اجرای قراردادهای هوشمند و ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز. در آن زمان، اتریوم آمده بود تا مفهوم «پول برنامه‌پذیر» را محقق کند؛ چیزی فراتر از ذخیره ارزش، مثل آنچه بیت‌کوین ارائه می‌داد.
پاول برودی، یکی از مهندسان سابق IBM در زوریخ، به یاد می‌آورد که در سال ۲۰۱۴ با ویتالیک بوترین مواجه شد و او را به‌خاطر ظاهر کودکانه‌اش اشتباه گرفتند. همان زمان، تیم IBM با همکاری سامسونگ، اولین نمونه آزمایشی بلاکچین خود را با استفاده از کد اتریوم در نمایشگاه CES 2015 معرفی کرد. برودی حالا مدیر جهانی بلاکچین در شرکت EY است و می‌گوید:
«از همون ابتدا مشخص بود که این فقط یه کلون بیت‌کوین دیگه نیست. من به ویتالیک حسادت می‌کردم!»
اتریوم، قدرت پنهان در پسِ اقتصاد رمزارزی
امروز اتریوم تقریباً در همه‌چیز نقش دارد؛ از پرداخت‌های استیبل‌کوینی گرفته تا معاملات سهام توکنایزشده. ۶۵٪ حجم معاملات USDC (دومین استیبل‌کوین بزرگ بازار) روی اتریوم انجام می‌شود. داده‌های CoinGecko نشان می‌دهد که تقریباً ۵۰٪ از فعالیت‌های استیبل‌کوین‌ها روی همین شبکه اتفاق می‌افتد.
نمونه‌هایی از استفاده جهانی از اتریوم:
- رابین‌هود: عرضه سهام ایالات متحده روی Arbitrum (شبکه‌ای بر بستر اتریوم)
- پلتفرم Coinbase: ارائه بازارهای پیش‌بینی و سهام توکن‌شده
- صرافی Kraken: راه‌اندازی معاملات ۲۴/۷ سهام توکن‌شده برای کاربران جهانی
- بانک Deutsche Bank: ساخت پلتفرم توکنایزیشن روی zkSync
- شرکت BlackRock: راه‌اندازی صندوق بازار پول BUIDL روی اتریوم با امکان بازخرید آنی USDC
با وجود رقبای پر سر و صدا و شبکه‌های ارزان‌تر، همچنان اتریوم لایه پایه‌ای است که همه روی آن تسویه می‌کنند. بسیاری از کاربران به دلایل مختلف همچنان خرید اتریوم را ترجیح می‌دهند.
از جنگ با مقیاس‌پذیری تا تمرکززدایی واقعی
قیمت اتریوم بارها تحت تأثیر مسائل مقیاس‌پذیری و کارمزدهای بالا قرار گرفته، اما این شبکه همیشه موفق به تطبیق با نیازها شده است. نقطه عطف مهم در سال ۲۰۲۲ رقم خورد؛ زمانی‌که این شبکه از اثبات کار به اثبات سهام منتقل شد و مصرف انرژی خود را بیش از ۹۹٪ کاهش داد.
ویتالیک می‌گوید تمرکز امروز تیم توسعه، رسیدن به «خط پایان» است؛ جایی‌که سرعت و ظرفیت شبکه افزایش یابد، بدون آنکه تمرکززدایی به خطر بیفتد. یکی از ابزارهای کلیدی در این مسیر، اثبات‌های دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs) است؛ فناوری‌ای که داده‌ها را فشرده می‌کند و امکان اجرای قوانین شبکه حتی روی دستگاه‌هایی مثل ساعت هوشمند را می‌دهد.
«این تحول، شبیه تخریب سیستم‌های قدیمی نیست. شبیه ساختن یک چیز جدید است که مدام در حال رشد است.»
آینده مالی روی ریل‌های بلاکچینی ساخته می‌شود
پاول برودی معتقد است تغییر بزرگ بعدی به‌صورت پرزرق‌وبرق نخواهد بود؛ بلکه تدریجی و زیرپوستی است:
«ساختار مالی جدید روی زیرساخت‌های جدید ساخته می‌شود. محصولات مالی آینده، بر پایه بلاکچین طراحی می‌شوند. نه به‌خاطر سرعت، بلکه چون قابل اعتماد است.»
همین حالا هم مؤسسات بزرگ به‌دنبال اتریوم هستند، نه چون ارزان‌ترین یا سریع‌ترین است، بلکه چون قابل اتکاست. به همین دلیل است که Robinhood از Arbitrum، Deutsche Bank از zkSync و Coinbase و Kraken از Optimism استفاده می‌کنند، اما همگی در نهایت به اتریوم ختم می‌شوند.
