یافتن راهی سریع‌تر و آسان‌تر برای جابجایی افراد و کالاها، همواره از دغدغه‌های بشر بوده است. در واقع، حملونقل به عنوان پیوندی بین تولید و بازارهای مصرف عمل می‌کند. حملونقل واقعیت زندگی امروز است و بدون حملونقل موثر و مقرون به‌صرفه، امکان هر نوع جابه‌جایی غیرممکن می‌شود.
اگر حملونقل فعلی وجود نداشت، وضعیت دنیای مدرن کاملاً متفاوت بود. حالا فناوری بلاکچین این امکان را فراهم کرده که صنعت مهم حمل و نقل، بسیار بهینه‌تر و ارزان‌تر از روش‌های سنتی انجام شود.
در این مطلب، به کاربردها و تاثیرات مثبت بلاکچین در حمل و نقل پرداخته‌ایم.
امروزه، فرایند حملونقل علاوه بر طرفین معامله و حامل بار، چندین واسطه را هم شامل می‌شود. بنابراین فرایند حملونقل حالا بسیار گسترده‌تر شده است. به‌علاوه، در مسیر ارسال کالا از تولیدکننده به دست مصرف‌کننده، باید تائید‌های مختلفی صورت بگیرد، مثلاً آیا کالا همانی است که خریدار می‌خواهد؟ آیا کالا سالم به دست خریدار رسیده است؟ یا زمان‌بندی چطور بوده است؟ همه این مسائل، باید توسط چندین نفر تائید شوند. همین فرایند پیچیده و طولانی، می‌تواند حملونقل را بسیار هزینه‌بر کند و معمولا کارایی کافی هم ندارد. اما این، همه مشکل نیست. برخی از مشکلاتی که صنعت حملونقل جهانی در حال حاضر با آن مواجه است، عبارتند از:
- تولیدکنندگان در پیدا کردن کامیون و هر وسیله دیگر برای حمل کالاهای خود مشکل دارند. این مشکل، به دلیل کمبود ظرفیت نیست بلکه به دلیل عدم استفاده بهینه از وسایل نقلیه موجود است. طبق یک برآورد، کامیون‌ها بیش از 29 میلیارد مایل را با بارهای جزئی یا خالی سفر می‌کنند. بر اساس گزارش انجمن کامیون‌داران آمریکا، تقریباً 1.5 میلیون شرکت حملونقل وجود دارد که تقریباً 3.5 میلیون راننده کامیون را استخدام کرده‌اند. با این حال، 90 درصد این شرکت‌ها تنها شش یا تعداد کمتری کامیون دارند. این صنعت با وجود این ناکارآمدی‌ها، می‌کوشد تا تقاضاها برای حمل بار را با افزایش ساخت حامل‌ها تطبیق دهد.
- روزانه 140میلیارد دلار در صنعت حملونقل صرف اختلاف حساب‌ها در هزینه‌های باربری می‌شود.
- پردازش و مدیریت باربری به دلیل وابستگی بیش از حد به کاغذبازی‌های اداری، تا 20 درصد از کل هزینه‌های حملونقل را به خود اختصاص می‌دهد.
- · 8.5 درصد از محموله‌های دارویی حساس به دلیل فراتر رفتن از محدوده دمای قابل قبول، هرگز از گمرک خارج نمی‌شوند.
یکی از تکنولوژی‌های جدیدی که می‌تواند تا حد قابل توجهی مشکلات فوق را کاهش دهد، فناوری بلاکچین است. بلاکچین یک فناوری است که رمز ارزها با استفاده از آن ساخته شده‌اند. حالا ممکن است از خودتان بپرسید که این فناوری چه ارتباطی با حمل و نقل دارد و چگونه می‌تواند به این صنعت کمک کند؟
بلاکچین چگونه به حمل و نقل کمک می‌کند؟
بلاکچین یک دفتر کل دیجیتالی امن است که می‌توان اطلاعات مختلف را روی آن ثبت کرد. اطلاعاتی که وارد بلاکچین می‌شوند، هرگز نمی‌توانند توسط فرد دیگری تغییر یابند. از همه مهم‌تر این است که هر فرد می‌تواند به صورت مستقل اطلاعاتش را روی بلاکچین ذخیره کند. اطلاعات موجود در بلاکچین در دسترس همه قرار دارد و هیچ کس نمی‌تواند آن‌ها را دستکاری کرده یا کنترل کند.
این دفتر کل دیجیتال در واقع یک سری «بلوک» رمزگذاری شده است که در یک «زنجیره» عمومی به هم متصل شده‌اند. به همین دلیل است که به آن بلاکچین گفته می‌شود.
بلاکچین با استفاده از ریاضیات و تکنیک رمزنگاری ساخته شد. در حالی که جزئیات فنی بلاکچین ممکن است پیچیده باشد، استفاده از این فناوری در تجارت نسبتاً ساده است.
روش کارکرد بلاکچین به این صورت است که اگر فرد یا سازمانی بخواهد اطلاعات یک بلوک را تغییر دهد، همه از این موضوع باخبر می‌شوند. حالا، باید همه اعضای آن بلاکچین با اعمال تغییرات در یک بلوک موافقت کنند و هیچکس نمی‌تواند به تنهایی این کار را انجام دهد. به همین دلیل است که امکان سوءاستفاده یا اقدامات مجرمانه در بلاکچین وجود ندارد.
این فناوری بالقوه می‌تواند در صنعت حملونقل و باربری برای اصلاح بسیاری از ناکارآمدی‌ها استفاده شود. برای درک بهتر این امر لازم است بدانیم زنجیره تامین حمل و نقل چگونه عمل می‌کند و این زنجیره با استفاده از بلاکچین چگونه دستخوش تغییر خواهد شد.
در زنجیره تامین، خرده‌فروش سفارش خرید خود را به تولیدکننده ارسال می‌کند. این سفارش در سیستم مدیریت سفارش ثبت می‌شود و پس از تایید موجودی کالا از طریق سیستم مدیریت موجودی کالا، سفارش وارد سیستم حملونقل می‌شود تا بارنامه جهت انتقال کالا تنظیم شود. پس از اخذ بارنامه، شرکت باربری امکان انتقال محصول از انبار کارخانه به دست متقاضی را فراهم می‌کند.
در صورتی که فناوری بلاکچین در تمامی مراحل زنجیره استفاده شود، فرآیند زیر برای زنجیره تامین ایجاد می‌شود. فناوری بلاکچین از طریق دفتر کل توزیع‌شده امکان تایید صحت اطلاعات را فراهم می‌کند. به این ترتیب هم‌پوشانی‌ها و مغایرت اطلاعات که در مسیر تایید داده‌ها وجود داشته، از بین می‌رود و اطلاعات اضافی به ورودی اصلی بلاکچین ضمیمه می‌شود. به عنوان مثال، شماره پیگیری را می‌توان به ورود سفارش در بلاکچین اضافه کرد.
امروزه استفاده از این بستر در صنعت لجستیک بسیاری از ناکارآمدی‌های مطرح‌شده را تا حد زیادی برطرف کرده است؛ از جمله:
- پلتفرم های جدید بر بستر بلاکچین امکان اعتبارسنجی و هماهنگی اسناد مورد نیاز را بر روی دفتر کل توزیع‌شده فراهم می‌کنند، بنابراین کاغذبازی‌های فیزیکی تا حد زیادی کاهش می‌یابند.
- با استفاده از قراردادهای هوشمند که یکی از قابلیت‌های بلاکچین است و به‌طور خودکار اقداماتی را اجرا می‌کند، تصویب و ترخیص کالا از گمرک می‌تواند سریع‌تر و کارآمدتر باشد و روند تایید کالا را در ایست‌های بازرسی گمرک کاهش دهد.
- سازمان‌ها برای تصمیم‌گیری به داده‌های به‌روز، امن و معتبر نیاز دارند. بلاکچین داده‌های قابل‌اعتماد را در اکوسیستم حملونقل و لجستیک تضمین می‌کند، زیرا کل شبکه به اعتبارسنجی داده‌ها کمک می‌کند.
- آن‌طور که وب‌سایت وینسوتا منتشر کرده است، مطالعات اخیر نشان می‌دهد که یک محموله ساده برای آنکه به دست خرده‌فروش برسد، باید از بیش از ۳۰ سازمان مختلف عبور کند و به بیش از200 ابلاغیه جداگانه نیاز دارد. هرگونه وقفه در این مراحل می‌تواند باعث آسیب به محموله یا گم‌شدن آن شود. با استفاده از بلاکچین می‌توان تمام این مراحل را به صورت ایمن و با اطمینان از صحت اطلاعات در لحظه انجام داد.
- با افزایش تقاضا برای خدمات تحویل یک روزه و یک ساعته، فناوری‌های ردیابی رایج نمی‌توانند کارآمد عمل کنند، اما فناوری بلاکچین یک راه‌حل بهینه و فوری برای ردیابی و احراز هویت سفارشات فراهم می‌کند.
- بلاکچین می‌تواند زنجیره تأمین قطعات کامیون و کامیون‌های دست دوم را از طریق یک دفتر کل توزیع‌شده دیجیتال ردیابی کند. با این کار وضعیت کامیون‌های فعال و کیفیت آن‌ها به‌روز نگه داشته می‌شود. به این ترتیب، بلاکچین از بروز حوادث ناگهانی که به دلیل نقص فنی اتفاق می‌افتد، جلوگیری می‌کند.
بلاکچین چگونه راه خود را به صنعت حملونقل و باربری باز کرده است؟
BiTA
یکی از دلایل اصلی پذیرش سریع و پیشرفت رو به رشد بلاکچین در عرصه حملونقل به نسبت سایر صنایع، تشکیل معاهده بلاکچین در حملونقل (BiTA) است.
BiTA در آگوست 2017 تأسیس شد و به سرعت تبدیل به بزرگترین اتحاد تجاری بلاکچین جهان شد که با نزدیک به 500 عضو در بیش از 25 کشور جهان، سالانه بیش از یک تریلیون دلار درآمد ایجاد می‌کند.
BiTA یک سازمان عضومحور است. این اعضا تقریباً تمام حوزه‌های زنجیره تامین کامیونی و حملونقل را دربر می‌گیرند که از جمله آن‌ها، می‌توان به شرکت‌های بزرگی نظیر UPS، Salesforce و DAT اشاره کرد. اعضای BiTA یک ماموریت مشترک برای پیشبرد فناوری نوظهور بلاکچین دارند و آن توسعه استانداردهای صنعت حملونقل، آموزش اعضا و دیگران در مورد برنامه‌ها و راه‌حل‌های بلاکچین است.
این نهاد با بیش از 10 هزار عضو، به طور پیوسته در حال گسترش است، اما تأثیر اعضای فعلی آن نیز در این صنعت بسیار زیاد است. در حقیقت، اعضای BiTA بیش از 85 درصد از کل معاملات مربوط به حوزه حملونقل و باربری در جهان را تشکیل می‌دهند.
MOBI
MOBI یک اتحادیه غیرانتفاعی از بزرگترین تولیدکنندگان خودرو در جهان است که با استارتاپ‌ها، دولت‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد، آژانس‌های حملونقل، بیمه‌ها، پیشتازان حوزه حملونقل الکترونیک و شرکت‌های فعال در حوزه فناوری همکاری می‌کند. این اتحادیه با درنظر گرفتن پروتکل‌های بلاکچین، می‌کوشد تا استانداردهای ساده‌ای مبتنی بر بلاکچین برای شناسایی وسایل نقلیه، افراد، مشاغل آن‌ها و سفرهای مطمئن ارائه دهد. هدف MOBI این است که حمل‌و‌نقلی کارآمدتر، مقرون‌به صرفه‌تر، ایمن و با آلودگی و ترافیک کم‌تر فراهم کند.
MOBI برای تنظیم قوانین و استاندارها و احراز هویت وسایل نقلیه (VID)، یک نسخه همسان دیجیتال از خودرو را در بستر بلاکچین ایجاد می‌کند. این همسان‌سازی علاوه بر احراز هویت یک وسیله نقلیه، می‌تواند میزان استفاده آن وسیله نقلیه از زیرساخت‌های موجود نظیر جاده‌ها (V2I) و تمامی پرداخت‌های خودرو (V2x) نظیر هزینه بنزین و جریمه‌ها را ردیابی کند.
این امکان، نظارت بر تصادفات و نقص فنی خودروها را در لحظه فراهم می‌کند. MOBI همچنین از طریق ایجاد یک کیف پول رمز ارز، امکان پرداخت را برای خودرو فراهم می‌کند. یعنی یک خودرو به نسبت میزان استفاده از جاده‌ها و خیابان‌ها، هزینه‌های تعمیر، نگهداری و احداث زیرساخت را پرداخت می‌کند. همچنین با استفاده از قابلیت توکنیزه کردن در بستر بلاکچین، از طریق این کیف پول، هر خودرو می‌تواند صندلی‌های خالی خود را به دیگران بفروشد.
توکنیزه کردن، روندی است که در آن، داده‌های حساس به داده‌های غیر حساس یا همان «توکن» تبدیل می‌شوند. از این توکن‌ها می‌توان در پایگاه داده یا سیستم‌های داخلی استفاده کرد.
یکی دیگر از قابلیت‌های MOBI نظارت بر استفاده از حملونقل عمومی است. این سازمان با استفاده از مکانیزم‌های تشویقی نظیر شارژ کیف پول، افراد را به استفاده بیشتر از وسایل نقلیه عمومی تشویق می‌کند. از سوی دیگر با توجه به شناخت مشتری و نیاز‌های او، می‌تواند زیرساخت‌های لازم را کارآمدتر کند.
سخن پایانی
به‌طور کلی استفاده از فناوری بلاکچین در حوزه حملونقل به دلیل شفافیت، امکان نظارت و امنیت بالا، می‌تواند به وضع عادلانه‌تر مالیات و کاهش هزینه‌ها کمک کند.
BiTA و MOBI با استفاده از بلاکچین، صنعت حملونقل و باربری و امکان نظارت کامل بر وسایل نقلیه را یکپارچه کرده‌اند. این یک گام بزرگ در تطبیق فناوری بلاکچین با زندگی روزمره است.
