استخر استخراج یکی از مهم‌ترین مفاهیمی است که هر فردی قبل از ورود به صنعت ماینینگ ارزهای دیجیتال باید آن را بشناسد. در این مقاله، قصد داریم شما را با تمام جنبه‌های استخر استخراج آشنا کنیم.
مفهوم استخر استخراج چیست؟
استخر استخراج یا ماینینگ پول ((Mining Pool، شبکه‌ای از ماینرهاست که قدرت محاسباتی خود را ادغام می‌کنند. هدف اصلی، افزایش شانس یافتن بلوک‌های جدید و کاهش نوسان درآمد است. در سال‌های اخیر، با رشد رمزارزها مانند بیت کوین، نیاز به استخر استخراج بیشتر شده است. آمار نشان می‌دهد بیش از 90% ماینینگ بیت کوین از طریق استخرها انجام می‌شود..
استخر استخراج مانند یک تیم فوتبال عمل می‌کند. هر عضو بخشی از کار را انجام می‌دهد. در نهایت، پاداش بین همه تقسیم می‌شود. این روش درآمد را پایدارتر می‌کند. طبق پژوهش دانشگاه کمبریج (۲۰۲۳)، مشارکت در استخراج گروهی سودآوری را تا ۳۰۰٪ نسبت به استخراج انفرادی افزایش می‌دهد.
در ماینینگ انفرادی، یک ماینر باید تنها با استفاده از قدرت پردازشی خود سعی در حل پازل‌های (معادلاتِ) پیچیده کند اما در استخر ماینینگ، تمام اعضا با هم همکاری می‌کنند. هنگامی که استخر استخراج موفق به یافتن بلوک می‌شود، پاداش بین تمام اعضا بر اساس میزان مشارکت آن‌ها تقسیم می‌شود. این روش باعث می‌شود درآمد ماینرها پایدارتر و قابل پیش‌بینی‌تر باشد.
چرا استخرها به‌وجود آمدند؟
با رشد سختی شبکه بیت‌کوین پس از هاوینگ ۲۰۲۰، استخراج انفرادی برای اکثر ماینرها غیراقتصادی شد. استخرهای ماینینگ از سال ۲۰۱۰ با محوریت توزیع ریسک شکل گرفتند. امروزه، غول‌هایی مانند F2Pool و Antpool بیش از ۳۰٪ هش ریت جهانی را کنترل می‌کنند.
چرا ماینرها به استخر استخراج می‌پیوندند؟
ماینرها به دلایل مختلفی به استخر استخراج روی می‌آورند، اعم از:
- پایداری درآمد
یکی از اصلی‌ترین دلایل، پایداری درآمد است. ماینینگ انفرادی ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا موفق به یافتن یک بلوک شوید، اما در استخر، پاداش‌های کوچکتری به‌طور منظم دریافت می‌کنید.
- کاهش ریسک
استخر استخراج ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد و دسترسی به تکنولوژی‌های پیشرفته فراهم می‌کند.
تاریخچه استخر استخراج
استخر استخراج در سال 2010 با ظهور بیت کوین شکل گرفت. اولین استخر ماینینگ به نام Slush Pool در همان سال راه‌اندازی شد. این استخر هنوز فعال است. در ابتدا، استخراج انفرادی آسان بود اما با افزایش سختی شبکه، ماینرها به فکر همکاری افتادند.
تا سال 2013 بیش از 50 استخر استخراج وجود داشت. طبق گزارش کوین‌مارکت‌کپ در 2023 استخرهای استخراج بیش از 80% هش ریت جهانی را کنترل می‌کنند. این تکامل نشان‌دهنده اهمیت استخر ماینینگ در اکوسیستم رمزارز است.
استخر استخراج چگونه کار می‌کند؟
استخر استخراج منابع محاسباتی ماینرها را جمع‌آوری می‌کند. سپس، این منابع برای حل بلاک‌ها استفاده می‌شود. وقتی بلاکی پیدا شد، پاداش تقسیم می‌شود. هر ماینر سهم خود را بر اساس هش ریت دریافت می‌کند.
هش ریت، سرعت محاسبه است. مثلاً اگر هش ریت شما 1% کل استخر باشد، 1% پاداش می‌گیرید. استخر ماینینگ از پروتکل‌هایی مانند Stratum استفاده می‌کند. این پروتکل ارتباط بین ماینر و استخر را برقرار می‌کند. بدون این پروتکل، هماهنگی ممکن نیست.
انواع استخرهای استخراج
استخرهای عمومی برای همه افراد باز هستند و هر کسی می‌تواند بدون محدودیت خاصی عضو شود. محبوب‌ترین استخرهای عمومی شامل: Antpool، F2Pool، Slush Pool و ViaBTC هستند. این استخرهای ماینینگ معمولاً کارمزد ۱ تا ۳ درصد دریافت می‌کنند.
استخرهای استخراج خصوصی فقط برای گروه خاصی از افراد یا شرکت‌ها در دسترس هستند. این استخرها معمولاً کارمزد کمتری دارند و امکانات بهتری ارائه می‌دهند. استخرهای سولو نوع خاصی از استخر ماینینگ هستند که در آن‌ها شما تنها کار می‌کنید اما از زیرساخت استخر استفاده می‌کنید. اگر بلوکی پیدا کنید، تمام پاداش متعلق به شما خواهد بود.
استخر استخراج برای رمزارزهای مختلف
استخر استخراج فقط برای بیت کوین نیست. برای اتریوم هم وجود دارد، مانند SparkPool. برای لایت کوین، استخرهایی مانند Litecoinpool.org محبوب هستند. هر رمزارز الگوریتم خاص خود را دارد. با انتقال اتریوم به اثبات سهام در 2022، برخی استخرهای ماینینگ تغییر کرده‌اند.
ساختار فنی استخر استخراج
درک ساختار فنی استخر استخراج برای هر ماینری که می‌خواهد عملکرد بهتری داشته باشد، ضروری است. استخرهای ماینینگ از ساختار پیچیده‌ای تشکیل شده‌اند که شامل سرورهای قدرتمند، پروتکل‌های ارتباطی پیشرفته و الگوریتم‌های دقیق توزیع پاداش است. این زیرساخت فنی باعث می‌شود که میلیون‌ها ماینر از سراسر جهان بتوانند به‌طور همزمان و هماهنگ در یک استخر استخراج فعالیت کنند.
فرآیند کار ماینینگ پول (mining pool)
هر استخر استخراج دارای فرآیند استانداردی است که تمام ماینرها باید آن را دنبال کنند. این فرآیند شامل دریافت وظایف محاسباتی، پردازش آن‌ها و ارسال نتایج به سرور مرکزی است. درک این مراحل به شما کمک می‌کند تا عملکرد استخر ماینینگ را بهتر درک کنید و مشکلات احتمالی را سریع‌تر تشخیص دهید.
- ماینرها مسئله رمزنگاری را از سرور دریافت می‌کنند.
- هر دستگاه روی بخشی از رنج هش تمرکز می‌کند.
- با یافتن هش معتبر، بلوک به شبکه اضافه می‌شود.
- پاداش بلوک طبق الگوریتم منتخب توزیع می‌گردد.
مکانیزم‌های تقسیم پاداش
در ادامه با انواع روزش‌ها و مکانیزم‌های مختلف تقسیم پاداش در انواع استخر استخراج آشنا خواهید شد:
- روش Pay-Per-Share (PPS)
در این روش، استخر ماینینگ برای هر سهم معتبری که ارسال می‌کنید، مبلغ ثابتی پرداخت می‌کند. این روش کم‌ریسک‌ترین گزینه برای ماینرها محسوب می‌شود.
کارمزد این روش معمولاً بالاتر است زیرا استخر ماینینگ ریسک بیشتری را متقبل می‌شود.
- روش Proportional (FPPS)
در این سیستم، پاداش بر اساس تعداد سهم‌هایی که هر ماینر در طول یافتن یک بلوک ارسال کرده، تقسیم می‌شود.استخرهای استخراج که از این روش استفاده می‌کنند، معمولاً کارمزد کمتری دریافت می‌کنند.
طبق گزارش CoinMetrics 2024، ۶۵٪ استخرها از FPPS استفاده می‌کنند.
- روش Pay-Per-Last-N-Shares (PPLNS)
این روش پیچیده‌تر است و بر اساس تعداد مشخصی از آخرین سهم‌های ارسالی محاسبه می‌شود. ماینینگ پولهایی که از PPLNS استفاده می‌کنند، برای ماینرهای دائمی مناسب‌تر هستند.
مزایا و معایب استخر استخراج
استخر استخراج مزایای زیادی دارد. اول، درآمد پایدارتر است. استخراج انفرادی ممکن است ماه‌ها بدون پاداش بماند. دوم، هزینه‌ها کاهش می‌یابد. با تقسیم کار، نیازی به تجهیزات گران نیست. آمار نشان می‌دهد ماینرهای استخر ماینینگ 30% سود بیشتری دارند.
سوم، دسترسی به آمار لحظه‌ای. استخرها داشبوردهایی برای نظارت ارائه می‌دهند. این کار مدیریت را آسان می‌کند. با این حال، استخر استخراج ریسک‌هایی دارد. اول، وابستگی به اپراتور استخر. اگر استخر هک شود، سرمایه از دست می‌رود. دوم، کارمزد. معمولاً 1-2% از پاداش کسر می‌شود. مثلاً، استخر ViaBTC کارمزد 2% دارد.
سوم، تمرکز قدرت. اگر یک استخر ماینینگ بیش از 51% هش ریت داشته باشد، حمله 51% ممکن است. گزارش MIT در 2022 به این ریسک اشاره کرده است. با وجود معایب، مزایا معمولاً بیشتر هستند. انتخاب درست می‌تواند این مشکلات را کم کند.
نحوه انتخاب بهترین استخر استخراج
بررسی موارد زیر در انتخاب بهترین و مناسب‌ترین نوع استخر استخراج شما را یاری خواهد کرد:
- بررسی میزان کارمزد
اولین فاکتور در انتخاب استخر استخراج، میزان کارمزد است. کارمزدهای پایین‌تر به معنای درآمد بیشتر برای شما هستند. اما توجه داشته باشید که کارمزد پایین همیشه بهترین گزینه نیست. کیفیت سرویس و پایداری نیز اهمیت دارد.
- بررسی اندازه استخر
استخرهای استخراج بزرگ‌تر معمولاً بلوک‌های بیشتری پیدا می‌کنند اما پاداش بین تعداد بیشتری از ماینرها تقسیم می‌شود. استخرهای کوچک‌تر ممکن است درآمد کمتری داشته باشند اما پاداش‌های بزرگ‌تری زمانی که بلوک پیدا کنند، دریافت کنید.
روش تقسیم پاداش استخر ماینینگ تأثیر مستقیمی بر درآمد شما دارد. روش PPS برای مبتدیان مناسب‌تر است. انتخاب استخر استخراج با سرورهای نزدیک به موقعیت شما، تأخیر (Latency) را کاهش می‌دهد و کارایی را افزایش می‌دهد.
همچنین تحقیق درباره شهرت و سابقه استخرهای استخراج نیز ضروری است. از استخرهایی که سابقه کلاهبرداری یا مشکلات امنیتی دارند، اجتناب کنید و حتماً نظرات سایر کاربران را مطالعه کنید.
محبوب‌ترین استخرهای استخراج بیت‌کوین
انتخاب استخر استخراج مناسب یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که هر ماینر باید بگیرد. در ادامه، سه‌تا از محبوب‌ترین و معتبرترین استخرهای ماینینگ بیت‌کوین را بررسی می‌کنیم که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. این استخرهای استخراج سال‌هاست که در بازار فعالیت می‌کنند و اعتماد میلیون‌ها ماینر را در سراسر جهان جلب کرده‌اند.
- Antpool
Antpool یکی از بزرگ‌ترین استخرهای استخراج بیت‌کوین است که توسط شرکت Bitmain اداره می‌شود. این استخر ماینینگ حدود ۱۵-۲۰ درصد از کل هش‌ریت شبکه بیت‌کوین را در اختیار دارد. کارمزد Antpool معمولاً ۲.۵ درصد است و از روش‌های PPS و PPLNS پشتیبانی می‌کند.
- F2Pool
F2Pool که به‌عنوان “Discus Fish” نیز شناخته می‌شود، یکی از قدیمی‌ترین استخرهای استخراج است. این استخر از ماینینگ چندین ارز دیجیتال مختلف پشتیبانی می‌کند. کارمزد F2Pool برای بیت‌کوین ۲.۵ درصد است و پاداش‌ها روزانه پرداخت می‌شوند.
- Slush Pool
Slush Pool اولین استخر ماینینگ بیت‌کوین در جهان محسوب می‌شود که در سال ۲۰۱۰ راه‌اندازی شد. این استخر استخراج برای رابط کاربری ساده و امکانات خوب شناخته می‌شود. کارمزد Slush Pool ۲ درصد است و از روش Score-based reward system استفاده می‌کند.
فرآیند پیوستن به استخر استخراج
ابتدا تحقیق کنید و لیست استخرهای استخراج را از سایت‌هایی مانند MiningPoolStats بررسی کنید و یک استخر استخراج معتبر انتخاب کنید. سپس، نرم‌افزار ماینینگ مانند CGMiner را دانلود کنید. گام بعدی، ثبت‌نام در سایت استخر است. آدرس کیف پول خود را وارد کنید. بعد، تنظیمات اتصال را اعمال کنید.
برای مثال، در استخر Slush Pool، باید پورت و نام کاربری را تنظیم کنید. پس از اتصال، هش ریت شما نمایش داده می‌شود. این فرآیند معمولاً کمتر از 10 دقیقه طول می‌کشد. (اگر تازه‌کار هستید، از ویدیوهای آموزشی یوتیوب شروع کنید.)
مراحل عضویت در استخر استخراج
ابتدا باید در وب‌سایت استخر استخراج مورد نظر ثبت‌نام کنید. معمولاً تنها نیاز به ایمیل و رمز عبور دارید. پس از تأیید ایمیل، می‌توانید وارد حساب کاربری خود شوید.
بعد از ثبت‌نام، باید نرم‌افزار ماینینگ مناسب دستگاه خود را دانلود کنید. استخرهای ماینینگ معمولاً راهنمای کاملی برای این کار ارائه می‌دهند و نرم‌افزارهای مختلف مثل CGMiner، BFGMiner یا EasyMiner را پشتیبانی می‌کنند.
قبل از شروع ماینینگ، باید آدرس کیف پول خود را در استخر استخراج تنظیم کنید تا پاداش‌ها به آن واریز شوند. این آدرس باید متعلق به همان ارز دیجیتالی باشد که قصد ماینینگ آن را دارید.
پس از تکمیل تنظیمات، می‌توانید ماینینگ را شروع کنید. معمولاً ظرف چند دقیقه، آمار شما در داشبورد استخر ماینینگ نمایش داده می‌شود و می‌توانید عملکرد دستگاه خود را کنترل کنید.
عوامل مؤثر بر درآمد در استخرهای استخراج
میزان قدرت پردازشی شما مستقیماً بر درآمد تأثیر می‌گذارد. هش‌ریت بالاتر به معنای سهم بیشتر در استخر استخراج است. برای افزایش هش‌ریت می‌توانید دستگاه‌های قدرتمندتری خریداری کنید یا تعداد دستگاه‌های خود را افزایش دهید.
اتصال پایدار به اینترنت و استخر ماینینگ برای حداکثر کردن درآمد ضروری است. قطعی‌های مکرر باعث کاهش بازدهی می‌شوند و ممکن است از دریافت پاداش‌ها محروم شوید. حفظ دمای مناسب دستگاه‌های ماینینگ برای عملکرد بهینه مهم است. دمای بالا باعث کاهش کارایی و آسیب به تجهیزات می‌شود. استفاده از سیستم خنک‌کننده مناسب و تهویه کافی ضروری است.
در نهایت هزینه برق مهم‌ترین فاکتور در تعیین سودآوری استخر استخراج است. مناطق با برق ارزان‌تر مزیت رقابتی بیشتری دارند. محاسبه دقیق مصرف برق و مقایسه آن با درآمد حاصل از ماینینگ ضروری است. در ایران، با برق ارزان، سود بیشتر است و همین، باعث ایجاد مافیای برق در این حوزه و قطعی مکرر برق در کشور شده است.
مشکلات رایج در استخرهای استخراج و راه‌حل آن‌ها
یکی از مشکلات رایج، اتصال ناپایدار به استخر استخراج است. این مشکل معمولاً به دلیل مسائل اینترنت یا تنظیمات نادرست نرم‌افزار ماینینگ رخ می‌دهد. برای حل این مشکل، اتصال اینترنت خود را بررسی کنید و از تنظیمات صحیح در نرم‌افزار ماینینگ اطمینان حاصل کنید. همچنین می‌توانید سرورهای مختلف استخر ماینینگ را امتحان کنید.
کاهش ناگهانی هش‌ریت مشکل دیگری است که ماینرها با آن مواجه می‌شوند. این مسئله می‌تواند به دلیل گرم شدن بیش از حد دستگاه‌ها، مشکلات برق یا خرابی سخت‌افزار باشد. برای جلوگیری از این مشکل، سیستم خنک‌کننده مناسبی تهیه کنید و به‌طور منظم دستگاه‌های خود را بررسی کنید. استخرهای استخراج معمولاً گزارش‌های دقیقی از عملکرد دستگاه‌های شما ارائه می‌دهند.
محاسبه سودآوری در استخرهای استخراج
برای محاسبه سودآوری استخر استخراج، باید عوامل مختلفی را در نظر بگیرید. مهم‌ترین این عوامل عبارتند از: هش‌ریت دستگاه، مصرف برق، قیمت برق، کارمزد استخر و قیمت فعلی ارز دیجیتال.
فرمول کلی محاسبه سودآوری:
ابزارهای آنلاین زیادی مانند سایت CryptoCompareبرای محاسبه سودآوری ماینینگ وجود دارند که کار را برای شما ساده می‌کنند. استخرهای ماینینگ نیز معمولاً ماشین‌حساب سودآوری در وب‌سایت خود ارائه می‌دهند.
آینده استخرهای استخراج
با پیشرفت تکنولوژی و انتقال برخی شبکه‌ها از Proof of Work به Proof of Stake، آینده استخرهای استخراج ممکن است تغییر کند. این تغییرات باعث کاهش تقاضا برای ماینینگ سنتی خواهد شد. تحلیل Glassnode نشان می‌دهد سهم استخرهای کوچک تا ۲۰۲۶ دوبرابر خواهد شد.
استخرهای ماینینگ به‌طور مداوم روش‌های جدیدی برای تقسیم پاداش توسعه می‌دهند تا عادلانه‌تر و کارآمدتر باشند. همچنین ابزارهای تحلیلی پیشرفته‌تری برای کمک به ماینرها ارائه می‌دهند.
نتیجه‌گیری
استخر استخراج گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که می‌خواهند با ریسک کمتر و درآمد پایدارتر وارد دنیای ماینینگ شوند. انتخاب استخر ماینینگ مناسب و درک کامل مکانیزم‌های آن، کلید موفقیت در این حوزه است. با در نظر گیری تمام فاکتورهای ذکر شده و انجام تحقیقات کافی، می‌توانید استخر استخراج مناسبی انتخاب کنید.
